Prawa Człowieka - Klub Gaja

Celem programu "Niech inni nie będą dla nas obcy" jest trwałe zaszczepienie wśród społeczności naszego kraju, szczególnie młodzieży, akceptacji dla różnorodności kulturowej, przeciwdziałanie przemocy, ksenofobii.

Klub Gaja od 1998 roku organizuje obchody "Europejskiego Tygodnia Przeciwko Rasizmowi". W 2001 roku zorganizowaliśmy największy w kraju i jeden z większych w Europie cykl imprez. W "Raporcie" organizacji UNITED z Amsterdamu, koordynatora "Europejskiego Tygodnia..." relacja z naszych imprez zajęła znaczące miejsce, w tym zdjęcie na okładce. W lokalnych i regionalnych mediach pojawiło się kilkadziesiąt informacji i reportaży.
Na X Kongresie Towarzystw Polsko - Niemieckich i Niemiecko - Polskich prowadziliśmy sesję: "Co możemy zrobić, aby zwalczać objawy nacjonalizmu, rasizmu i nietolerancji w naszych krajach". Dariusz Paczkowski z Klubu Gaja został nagrodzony w 2001 roku przez Australijską Fundację "Polcul" za pracę na rzecz przeciwdziałania ksenofobii i rasizmowi.

W dniach 3-4 sierpnia 2005 roku w Oświęcimiu artyści z Klubu Gaja - Beata Tarnawa i Dariusz Paczkowski poprowadzili warsztat graffiti na temat porozumienia i tolerancji dla polsko-niemiecki grupy młodzieży. Uczyliśmy uczestników jak legalnie malować za pomocą szablonów , z pozytywnym czytelnym dla ludzi przesłaniem.
Prezentowaliśmy doświadczenia Klubu Gaja w obronie praw człowieka przy użyciu sztuki. Uczestnicy projektowali i wycinają swoje wzory szablonów. Efektem zajęć jest wspólnie pomalowana ściana w centrum miasta na ulicę Dąbrowskiego na przeciwko pl. Kościuszki.

„...Młodzież zaprojektowała szablony a następnego dnia po ich wykonaniu wszyscy wyruszyli do miasta, aby wykonać obraz. Pomimo tego, iż było zimno i padał deszcz, młodzież nie traciła zapału - wszyscy sobie nawzajem pomagali a efekt tej wspólnej pracy jest widoczny na ścianie oświęcimskiego budynku. Akcja „graffiti” spotkała się z uznaniem oświęcimian, co było swego rodzaju sukcesem dla młodzieży, która ten obraz wykonała. ...„ Natalia Skrzypek, uczestnik warsztatów

Zajęcia były częścią pilotażowego projektu w ramach współpracy Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu, Stowarzyszenia “Nigdy więcej” Grupa Oświęcim oraz grupy edukatorów i młodzieży z Berlina (Jagdschloss Glienicke e. V). Więcej na: http://mdsm.pl/.

W dniach 22.-23.03.2005 w Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu prowadziliśmy warsztaty “Niech inni nie będą dla nas obcy”. Odbyły się one dzięki zaproszeniu MDSM w Oświęcimiu oraz Stowarzyszenia “Nigdy więcej” - Grupa Oświęcim.

Rozpoczeliśmy ćwiczeniami oraz dyskusją na temat przyczyn powstawania stereotypów, uprzedzeń i dyskryminacji, które mogą wywoływać różne emocje. Zadaniem kolejnego etapu było zainspirowanie uczestników do podjęcia własnych działań na rzecz akceptacji wielokulturowości i otwartości na różnorodność.
Sztuka jest doskonałym nośnikiem emocji, na zakończenie warsztatu uczestnicy mieli za zadanie w praktyce zastosować jedną z form artystycznego wyrazu. Uczestnicy przygotowali happening pt.: “Marsz milczenia” – wydarzenie uliczne, mówiące o tym, że choć ludzie różnią się od siebie, wszyscy mają równe prawa.

Młodzi walczą o tolerancje
W dniach 22-23 marca w Młodzieżowym Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu odbyły się warsztaty „Niech inni nie będą dla nas obcy”. W zajęciach tych wzięła udział piętnastoosobowa grupa młodzieży z oświęcimskiego liceum im. St. Konarskiego.
Te dwudniowe spotkania prowadzone były przez przedstawicieli Klubu Gaja z Bielska Jacka Bożka oraz Dariusza Paczkowskiego. Zajęcia rozpoczęły się od zdefiniowania takich pojęć jak rasizm, akceptacja, ksenofobia, tolerancja. Każdy mógł wyrazić swą opinię i nie był potępiany za swoje poglądy. Po dyskusjach uczestnicy zaczęli przygotowywać maski gipsowe- niezbędny element Marszu Milczenia. Pomimo powagi tematu, podczas warsztatów panowała wesoła i przyjazna atmosfera. „To robienie masek, bardzo nas zjednoczyło, podstawą była współpraca i zaufanie do innych-mówi uczestniczka Natalia Skrzypek- a także pozwoliło nam wykazać się artystycznie.”
Drugi dzień został rozpoczęty rozmową. Tematem było to kogo chce się reprezentować w Marszu. Pojawiły się różne propozycje ludzi którzy są prześladowani, m.in. była prostytutka, bezdomny, Żydówka, homoseksualista, niepełnosprawny itd. Następnie wszyscy solidnie wzięli się do pracy i zaczęli przygotowywać niezbędne plakaty. Dokładnie o godzinie 12.00 piętnastu uczestników wraz z opiekunami ruszyli w finałowym punkcie warsztatów-Marszu Milczenia. Emocje były ogromne. Spacer po mieście w białych maskach, zapewniających anonimowość, wzbudził różne reakcje. Jedni udawali obojętność, inni uśmiechali się z aprobatą. Po powrocie do MDSM-um młodzi ludzie podsumowali całe to przedsięwzięcie oraz podzielili się ze sobą swoimi spostrzeżeniami i uwagami.
„Zajęcia bardzo poruszające. Mam przeczucie, że udało nam się zainspirować kilka osób do podjęcia dalszych działań na rzecz innych”- mówi prowadzący Dariusz Paczkowski
„Ciekawa przemiana mentalna; zajęcia pozwalają zabić obojętność. Powinno być więcej takich akcji!”- komentuje Piotr Szmyt
„To było fascynujące przeżycie, pozwalające nam poznać samych siebie, a także zrozumieć odmienność ludzi, wszak wszyscy różnimy się od siebie...”- powiedziała Dorota Kołodziej
„Marsz Milczenia-akcja świetna, choć wymagająca odwagi i zrozumienia”- mówi Natalia Skrzypek
„Spotkanie bardzo wiele mi dało. Poznałem uczucie jakie towarzyszy dyskryminowanym i prześladowanym ludziom”- dzieli się swoimi refleksjami Paweł Niedziela
„Uważam, ze każdy powinien choć raz przejść po ulicy w takiej masce, aby móc poczuć jak się czują osoby, które nie są tolerowane w naszym społeczeństwie”- komentuje Agnieszka Ludwikowska
„Jestem pod wrażeniem tego przedsięwzięcia. Mam nadzieję, że przekazaliśmy poprzez Marsz coś ważnego i wiele osób przemyśli sobie kwestie ich tolerancyjności!”- mówi Agata Olejniczak

21 marca 2005 roku obchodziliśmy w szkole „Dzień walki z rasizmem”. Już trzeci raz szkołę przyozdobiły prace plastyczne mówiące o tolerancji. Dzięki inspiracji Klubu Gaja tak ważne święto zostało na stałe wpisane do kalendarza szkolnych uroczystości.
W tym roku koło ekologiczne przygotowało gazetkę mówiącą o tolerancji i rasizmie, na której nie zabrakło materiałów Klubu Gaja np. zdjęć graffiti dla pokoju. Członkowie koła ekologicznego na zajęciach pomalowało techniką szablonu koszulki, na których znalazły się symbole pokoju i tolerancji. Gimnazjaliści przygotowali również coś dla najmłodszych. Dzieci z klas I-III szkoły podstawowej wysłuchały historii o Kruszku i Jagusi (pochodzącej z książki pt. „Kruszek i Jagusia” wydawnictwa Endo). Jest to opowieść o wojnie i zwycięstwie przyjaźni, która łączy dwoje dzieci. Po wysłuchaniu bajki i rozmowie z wychowawcami na temat tego czym jest wojna i dlaczego ważna jest tolerancja między ludźmi dzieci malowały kolorowe ptaki symbolizujące pokój. Prace ozdobiły szkolne korytarze.

Anna Tropper, Opiekun koła ekologicznego z Zespołu Szkół w Krupskim Młynie Zespół Szkół w Krupskim Młynie.

21 września 2004 roku Klub Gaja wspólnie z młodymi twórcami graffiti zorganizował po raz kolejny wydarzenie artystyczne z okazji Międzynarodowego Dnia Pokoju ustanowionego przez Organizację Narodów Zjednoczonych (http://www.peaceoneday.org.)

Tym razem graffiti jam odbył się przy Dworcu Głównym PKP w Żywcu. Na ścianie magazynów powstało graffiti o długości 100 metrów z czytelnym pozytywnym przesłaniem. Młodzi twórcy graffiti z Bielska-Białej, Żywca, Oświęcimia, Katowic, Bytomia i Dąbrowy Górniczej malowali w intencji pokoju i przeciwdziałania przemocy.

Na całym świecie powstają papierowe żurawie z origiami w intencji pokoju. Dlatego motywem przewodnim wszystkich prac graffiti są żurawie. Jedna z japońskich legend mówi, że wykonanie 1000 żurawi tak cieszy bogów, że spełniają życzenie tego, kto to uczynił. Pewna dziewczynka - Sadako Sasaki, która w wyniku zrzucenia bomby atomowej na Hiroszimę chorowała na białaczkę, zaczęła składać żurawie z papieru w intencji swojego powrotu do zdrowia. Niestety zmarła, nie ukończywszy swojego dzieła. Po jej śmierci dokończyli je jej szkolni przyjaciele. Historia ta poruszyła tak wielu ludzi, że z czasem coraz więcej ludzi na całym świecie zaczęło tworzyć żurawie z papieru w intencji pokoju na Ziemi.
Dariusz Paczkowski

[NIEZWYKŁE] Słynny tancerz butoh prowadził w Bielsku warsztaty
Japończyk w czerwonych szpilkach.

Drzwi otwiera siwowłosy Japończyk w czerwonych szpilkach. W dziwnej pozie, pochylony. Wreszcie mówi: - Chodź. Odwraca się i dalej odgrywa niesamowity spektakl, którego nie sposób opisać. W tle Mick J agger śpiewa "Angie". Na szczycie schodów mężczyzna rozkłada na balustradzie ręce, spuszcza głowę. Muzyka milknie. - Dziękuję - mówi patrząc na kilkunastoosobową widownię.
Daisuke Yoshimoto ma 64 lata i tańczy butoh, rodzaj japońskiego tańca nowoczesnego, którego być może nikt oprócz samego tancerza nie zrozumie. Daisuke twierdzi jednak, że nie chodzi o to, żeby rozumieć, ale czuć. Dlatego pierwsze 10 - 15 minut spektaklu to walka. - Moja walka z publicznością, żeby wyłączyła myślenie - tłumaczy. Sam, by. wyłączyć myślenie i p6 prostu być, biega codziennie 5 kilometrów (kiedyś 10), trzy godziny przed występem robi 300 pompek i tyle samo brzuszków. Prawie cały dzień nic nie je, żeby wyraźnie było widać wszystkie mięśnie. A do tego wszystkiego pali jak smok.
Do Polski po raz pierwszy przyjechał 34 lata temu. Wtedy nie był jeszcze tancerzem, ale scenografem jednego z teatrów japońskich, który wystąpił na Festiwalu Sztuki Młodych we Wrocławiu. Butoh zaczął tańczyć jako czterdziestolatek. Nie uważa się za mistrza, choć dla wielu właśnie nim jest. Nigdy nie mówi, że uczy butoh. Nikogo też, kto uczestniczy w jego warsztatach nie nazwie uczniem - wszyscy są jego przyjaciółmi. Miho Iwata, która przyjechała z Daisuko na warsztaty do Bielska, również tańczy butoh. Jestem jedną z zarażonych - mówi z uśmiechem. Tańcem Yoshimoto zaraziła się w Krakowie. Każde zajęcia 'zaczyna rozgrzewka, czyli około dwugodzinnymi ćwiczeniami fizycznymi. Dopiero potem rozpoczyna się trening butoh. Zawsze kończy go mini przedstawienie. Daisuko ustawia światło, pokazuje uczestnikom co robić z ciałem, twarzą. Podchodzi i poprawia palce, wkłada do ręki miotłę albo kartkę papieru w usta. (LRK)
Daisuko Yoshimoto jest jednym z trzech najwybitniejszych tancerzy butoh. W Bielsku-Białej, na zaproszenie ekologów z Klubu Gaja, prowadził do wczoraj
warsztaty. W poniedziałek w Galerii Bielskiej BWA o 15.00 Daisuko zaprezentuje spektakl "Eros i Thanatos. Improwizacje".

Zapraszaliśmy Was na jubileuszowy, X już Przystanek Woodstock. W tym roku odbył się on w nowym miejscu - w Kostrzynie nad Odrą, niedaleko Gorzowa Wielkopolskiego, tuż przy granicy z Niemcami. Jak zwykle prowadziliśmy stoisko informacyjne, na ktorym rozdawaliśmy nasze wydawnictwa i zbieraliśmy podpisy pod petycjami. Zachęcaliśmy do udziału w naszym programie Święto Drzewa, który realizowany jest przy współpracy z Lasami Państwowymi. Stowarzyszenie "Nigdy Więcej" zaprosiło nas po raz kolejny do współorganizowania trzeciej już edycji turnieju piłki nożnej "Wykopmy rasizm ze stadionów". Więcej informacji na stronie http://free.ngo.pl/nw/

5 czerwca 2004 roku w Krakowie odbyło się wydarzenie artystyczne pt.: „Graffiti przeciwko rasizmowi”. Twórcy z Krakowa i Bielska-Białej zamalowywali w ten sposób rasistowskie, antysemickie oraz neonazistowskie hasła i symbole. Organizatorami byli: Stowarzyszenie „Nigdy Więcej”, Centrum Edukacji Kulturowej i Ekologicznej oraz Klub Gaja. Akcja została objęta honorowym patronatem Prezydenta Miasta Krakowa prof. Jacka Majchrowskiego. Wydarzenie jest częścią projektu "Zamalować Kraków". Więcej informacji o całym projekcie znajdziecie pod adresem: http://www.zamalowackrakow.wgw.pl/ oraz http://www.cekie.krakow.pl/.

Akcja "Graffiti przeciw rasizmowi"
Wulgarne i rasistowskie napisy w przejściach podziemnych w Krakowie zamalowywali w sobotę młodzi artyści w ramach akcji "Graffiti przeciw rasizmowi". Zamiast haseł nawołujących do agresji i nietolerancji na ścianach pojawiło się kolorowe graffiti zachęcające do tolerancji. To pierwsza taka akcja w Krakowie.
Wolontariusze chcą wzorem Łodzi zamalować rasistowskie, antysemickie i neonazistowskie hasła. Zamalowywanie napisów odbywało się w różnych punktach miasta m.in. w przejściach pod Rondem Czyżyńskim i Rondem Grunwaldzkim oraz na Plantach. Artyści mieli bardzo różne skojarzenia ze słowem tolerancja. Jeden z nich namalował po prostu kwiat.

Organizatorami "Graffiti przeciw rasizmowi" są: Stowarzyszenie "Nigdy więcej", Centrum Edukacji Kulturowej i Ekologicznej i Klub Gaja. W październiku młodzi ludzie chcieliby rozszerzyć akcję i zamalować napisy także na murach budynków. "Apelujemy, żeby mieszkańcy zgłaszali nam miejsca, gdzie takie napisy się znajdują, bo sami nie jesteśmy w stanie wszystkich odnaleźć. Mamy nadzieje, że będzie to już stała akcja" - powiedziała Agnieszka Chrzanowska z Centrum Edukacji Kulturowej i Ekologicznej.

Sobotnia akcja jest częścią projektu "Zamalować Kraków". Jego uczestnicy - wolontariusze - chcą wzorem Łodzi zamalować rasistowskie, antysemickie i neonazistowskie hasła oraz symbole obecne na murach kamienic, ogrodzeniach, przyczółkach mostów i innych budowlach w Krakowie. Patronat nad tym projektem objął prezydenta miasta Jacek Majchrowski. (PAP) ptr sobota, 05 czerwca 2004 godz. 18:27 http://tvp.pl/369,20040605100521.strona

Zamalowywanie pod rondem Czyżyńskim
Napisy i znaki rasistowskie oraz neonazistowskie zamalowywano w sobotę w Krakowie - w przejściach podziemnych, na mostach i na szafkach rozdzielczych w centrum. W przejściu pod rondem Grunwaldzkim zmywano i zamalowano po prostu wszelkie bazgroły na ścianach, gdyż trudno było wyławiać tylko te o określonych treściach. Napisów niełatwo było się pozbyć - trzeba je było pokrywać kolejnymi warstwami farby. W przejściu pod rondem Czyżyńskim obsmarowane przez wandali ściany przykryło graffiti, wykonane przez grafficiarzy z Krakowa i członków bielskiego Klubu Gaja - prezentujące zabytki, zestawiające m.in. Wawel i synagogę, mówiące, iż Kraków jest miastem tolerancji.

Akcję "Zamalować Kraków" realizowali wolontariusze skupieni wokół Stowarzyszenia "Nigdy Więcej", Fundacji Centrum Edukacji Kulturowej i Ekologicznej, z "Wolontariatu Krakowa" oraz Klubu Gaja z Bielska-Białej - w sumie ok. 30 osób. Malowanie trwało m.in. w przejściu w Borku Fałeckim i pod ul. Konopnickiej, objęło przyczółki mostów (m.in. Kotlarskiego), Planty. Farba przykryła m.in. napisy antysemickie, nadto swastyki, krzyże celtyckie. - Krzyż celtycki niegdyś nie miał znaczenia negatywnego, ale skinheadzi przyjęli go za swoje logo, zamiast swastyki. Stanowi dla nich nawiązanie do czystości rasowej, skojarzenie z silnym, dawnym plemieniem - mówi Jacek (wolontariusze nie chcą się przedstawiać z nazwiska, w obawie przed tymi, których napisy zamalowują) ze Stowarzyszenia "Nigdy więcej" - Grupa Antynazistowska, student historii. - Mamy dość głupoty - wyjaśnia swój udział w przedsięwzięciu. - Nie jest normalne, że jeden człowiek uważa się za lepszego od drugiego - dodaje Mateusz z CEKiE, student z Sosnowca.

- Akcja ma też wymiar edukacyjny - podkreśla Mariusz Jachimczak, zastępca dyrektora CEKiE, który także zamalowywał. - Planujemy, że będzie miała swoją kontynuację. Wraz z sądem i Wydziałem Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji przymierzamy się do projektu, w którym młodzież przyłapana na aktach wandalizmu, z orzeczonym wykonaniem iluś godzin prac dozorowanych, myłaby właśnie takie napisy na murach. Ale w mieszanych grupach - np. ze studentami resocjalizacji, psychologii. Zamalowywanie mogłoby się więc stać akcją cykliczną, nawet comiesięczną.

Teraz zamalowywano napisy tam, gdzie wydał pozwolenia Zarząd Dróg i Komunikacji. W październiku planuje się usuwanie napisów z murów kamienic, bloków - po uzyskaniu zgody administratorów. Tworzony jest bank napisów rasistowskich, ksenofobicznych itp. do zamalowania; każdy może przekazać do niego informację, zgłoszenia przyjmowane są pod numerem tel. 633-35-31 w godz. 8 - 20, formularz jest też w Internecie na stronie www.zamalowackrakow.wgw.pl. Planowane jest też kolejne graffiti dla przykrycia bazgrołów - o historii Polski lub historii Krakowa. - Ale chcemy najpierw przeprowadzić konsultacje z Muzeum Historycznym, by najlepiej wybrać te najważniejsze wydarzenia - dodaje Mariusz Jachimczak.

W 2004 roku Klub Gaja zorganizował z tej okazji wydarzenie artystyczne w trakcie, którego zostło wykonane graffiti na ścianach garaży przy ulicy Armii Krajowej w pobliżu Szpitala Wojewódzkiego w Bielsku-Białej. W imprezie oprócz polskich twórców związanych z Klubem Gaja (Beata Tarnawa, Błażej Adam Sobański, Dariusz Paczkowski) wziął także udział: Chris Butcher artysta z Anglii www.rocket01.co.uk, który przyjechał do Polski na zaproszenie Klubu Gaja.

Sponsorami wydarzenia są: Partner Sport z Bielska-Białej; Motip Dupli Polska z Warszawy; Farby "Kabe" Polska z Bielska-Białej.

Braliśmy udział w konferencji zorganizowanej przez krakowskie stowarzyszenie Willa Decjusza przy współpracy z Fundacją ZNAK.

Głównym zamierzeniem trwającej od 22- 24 września 2003 roku konferencji "tolerancja.pl" było wzmocnienie i zintegrowanie organizacji zajmujących się pracą na rzecz tolerancji oraz opracowanie wspólnych metod działania.

Honorowy patronat nad konferencją objęli prezydent Aleksander Kwaśniewski oraz ambasador USA w Polsce Christopher R. Hill.

Oprócz Polaków, w konferencji wzieli udział przedstawiciele organizacji z USA, Wielkiej Brytanii, Ukrainy, Czech, Węgier i Słowacji.

Wykładom, warsztatom i dyskusjom towarzyszyła: wystawa fotografii na temat uchodźców w Sudanie, pokaz baletowy w wykonaniu artystów z Nowego Jorku, a także koncert "Drogi do wolności" z udziałem m.in. uchodźców z Iraku, Iranu i Sudanu.

Z naszej perspektywy najlepszy Przystanek Woodstock na jakim byliśmy, a jeździmy na tą imprezę od lat. Bardzo dobrze przygotowany organizacyjnie oraz pod względem bezpieczeństwa. Było około 400 tysięcy ludzi więc także pod względem ilości uczestników rewelacja.

Wspólnie ze Stowarzyszeniem "NIGDY WIECEJ", Starostwem Powiatowym w Żarach i klubem sportowym Dospel-Katowice już poraz drugi Klub Gaja współorganizował turniej piłkarski pod hasłem "Wykopmy rasizm ze stadionów". Wzięła w nim udział rekordowa liczba 32 drużyn z całej Polski. Impreza odbyła się dzięki wsparciu Fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy i Jerzego Owsiaka.
Drugiego dnia festiwalu, podczas wieczornego koncertu, na scenie głównej wręczyliśmy nagrody zwycięskiej drużynie. Stowarzyszenie "NIGDY WIECEJ" uroczyście wręczyło Jurkowi Owsiakowi tytułu Antyfaszysty Roku 2002 za udział w akcjach na rzecz tolerancji. Twórca Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy dokonał spektakularnego wykopania turniejowej piłki ze sceny.

W przyszłym roku kroi się dodatkowo turniej koszykówki. Pomoc zaproponował sam Starosta - Edward Skobelski. Wymyśliliśmy już hasło turnieju: "Rasizm do kosza".

Klub Gaja dzięki pomocy finansowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego zorganizował 21 września 2002 roku wydarzenie artystyczne pod tytułem "Niech inni nie będą dla nas obcy". Tego dnia na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pokoju. Został on ustanowiony przez Organizację Narodów Zjednoczonych.

W trakcie imprezy zostało wykonane graffiti na ścianach garaży na ulicy Armii Krajowej w pobliżu Szpitala Wojewódzkiego w Bielsku-Białej. Pomalowaliśmy 230 metrów kwadratowych w intencji pokoju i przeciwdziałania przemocy.

Pokazaliśmy w ten sposób, że graffiti może być Sztuką z czytelnym pozytywnym przesłaniem. W imprezie wzięli udział zaproszeni najlepsi młodzi twórcy graffiti z Bielska-Białej i Żywca, wolontariusze Klubu Gaja oraz profesjonalni artyści jak na przykład Krzysztof Kokoryn.

Relacje z imprezy przedstawiły lokalne oraz regionalne media oraz "Panorama".
Sponsorami wydarzenia były firmy: Motip Dupli Polska z Warszawy oraz Farby "Kaba" Polska z Bielska-Białej.

Tereny Beskidu Śląskiego były zawsze obszarem przygranicznym. Dwa miasta należące do różnych zaborów połączył most na rzece i tak powstało Bielsko-Biała. Mieszkali tu razem: Polacy, Niemcy, Żydzi, Austryjacy, Romowie, Czesi. Tradycja współistnienia wielu kultur jest bardzo silnia na tym terenie.

Od 1998 roku organizujemy "Europejski Tydzień Przeciwko Rasizmowi". Odbył się wówczas pierwszy "Marsz milczenia". Akcja uliczna mająca na celu pokazanie mieszkańcom, że choć ludzie różnią się od siebie wszyscy mają równe prawa. "Marsz milczenia" przygotowany był wspólnie z wolontariuszami.

W 2000 roku zaprosiliśmy do współpracy: Polską Akcję Humanitarną, Stowarzyszenie "Nigdy Więcej", Stowarzyszenie "Inna Kultura", Stowarzyszenie "Lifeline" oraz Galerię Bielską BWA.

W dniach od 15 do 24 marca odbyło się wiele różnorodnych imprez i wydarzeń. Rozpoczęliśmy happeningiem pt.: "Marsz Milczenia". Następnie odbył się panel zatytułowany "Tradycja wielokulturowości Bielska-Białej", w którym wzięli udział: Dorota Wiewióra z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej, Jerzy Polak z Muzeum Okręgowego, oraz Witold Kubik ze wspólnoty protestanckiej. W programie artystycznym wystąpili tego dnia Tomasz Szulakowski recytując swoje wiersze oraz trio muzyki klasycznej: "Krakus" z Akademii Muzycznej w Krakowie.

Otwarta została międzynarodowa wystawa plakatów pt.: "Uchodźcy" przygotowana przez Polską Akcję Humanitarną. Jej pracownicy programu edukacyjnego: Joanna Żepielska i Marcin Wojtalik, poprowadzili trzy warsztaty pt.: "Rasizm - problem codzienny". Rafał Pankowski ze Stowarzyszenia "Nigdy Więcej" i Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych UW, poprowadził dwa wykłady zatytułowane "Rasizm i neofaszyzm we współczesnej Polsce". Warsztaty i wykłady odbywały się między innymi w bielskich szkołach średnich.

Zorganizowane były także liczne koncerty i imprezy taneczne, na których zbierane były podpisy pod petycjami Amnesty International w sprawie łamania praw człowieka w Czeczenii. Sprzedawane były cegiełki Polskiej Akcji Humanitarnej na pomoc dla Czeczenii, za co otrzymaliśmy oficjalne podziękowania od Janiny Ochojskiej.

W 2001 roku zaprosiliśmy do współpracy: Gminę Wyznaniową Żydowską, Polską Akcję Humanitarną, Młodzieżową Radę Miejską, Stowarzyszenie "Nigdy Więcej", "Młode Centrum", Polskie Stowarzyszenie Przyjaciół Tybetu oraz Towarzystwo Społeczno - Kulturalne Żydów.
W Komitecie Honorowym "Europejskiego Tygodnia Przeciwko Rasizmowi - Bielsko-Biała 2001" znaleźli się: Janina Ochojska, Polska Akcja Humanitarna; Dorota Wiewióra, Gmina Wyznaniowa Żydowska; Janusz Okrzesik, Senator RP; Zbigniew Leraczyk, Poseł RP, Prezes Krajowego Związku Towarzystw Polsko-Niemiackich; Marek Trombski, Prorektor Politechniki Łódzkiej ds. filii w Bielsko-Białej; Jacek Bożek, Prezes Stowarzyszenia Ekologiczno - Kulturalnego Klub Gaja.

Imprezy odbywały się od 1 do 25 marca. Odbyły się:

Podczas wszystkich imprez zbierane były podpisy pod petycjami w sprawie łamania praw człowieka w Czeczenii i Tybecie. Był to największy w kraju i jeden z większych w Europie cykl imprez. W "Raporcie" organizacji UNITED z Amsterdamu, koordynatora "Europejskiego Tygodnia..." relacja z naszych imprez zajęła znaczące miejsce, w tym zdjęcie na okładce. W lokalnych i regionalnych mediach pojawiło się kilkadziesiąt informacji i reportaży.

Na X Kongresie Towarzystw Polsko - Niemieckich i Niemiecko - Polskich prowadziliśmy sesję:

"Co możemy zrobić, aby zwalczać objawy nacjonalizmu, rasizmu i nietolerancji w naszych krajach". Dariusz Paczkowski z Klubu Gaja został nagrodzony w 2001 roku przez Australijską Fundację "Polcul" za pracę na rzecz przeciwdziałania ksenofobii i rasizmowi.

W ramach programu "Niech inni nie będą dla nas obcy" w 2002 roku Klub Gaja zorganizował i współorganizował między innymi:

Zaczęło się od cyklu spotkań z ludźmi z innych kultur. Między innymi z Mnichem z klasztoru Shaolin oraz Indianinem z Kanady. Kolejne spotkania dotyczyły kultury Indii oraz Japonii.

9 marca Klub Gaja zorganizował akcję pod Ambasadą Chin w Warszawie, domagając się przestrzegania praw człowieka w Tybecie.

15 marca odbył się koncert zespołów hard corowe: 1125 oraz Blame. Tydzień później w Klubie Dragon zagrał zespół Akurat (reggae-dub-ska) oraz Jasiu ze swoim Kosmos Mega Sound Systemem. Zbieraliśmy tam podpisy pod petycją w sprawie uwolnienia Panchen Lamy, najmłodszego więźnia politycznego z Tybetu oraz prezentowaliśmy nasze materiały.

24 marca odbył się kolejny koncert sceny hard core. Zagrali: Omkara, 100 twarzy grzybiarzy oraz Manority. Tam również udało nam się zebrać sporo podpisów pod petycją.

Kolejny koncert odbył się pod hasłem: "Jeden Świat wiele kultur". Był to koncert reggae-ska gdzie grali: DODGERS, ŁINDOWS, TAUMATURGIA oraz TRANSFORMACJA. Przyszło około 250 osób. Koncert był , jak co roku imprezą charytatywną. Tym razem zbieraliśmy pieniądze na dofinansowanie kupna komputera dla niepełnosprawnego Krystiana.

Na zaproszenie Klubu Gaja, trenerzy Polskiej Akcji Humanitarnej poprowadzili także dwa warsztaty na temat przeciwdziałania rasizmowi. Oto relacja Jaceka Olejnika z PAH-u.

Trenerzy Programu Edukacji Humanitarnej Fundacji Polska Akcja Humanitarna (tym razem Aleksander Drwięga i Jacek Olejnik) po raz kolejny odwiedzili jedno z najciekawszych miejsc w Polsce, skupiające dynamicznie działającą młodzież. Willa Klubu Gaja nie jest Bajką tylko z nazwy, ma ona w sobie coś bajkowego zarówno w wyglądzie, zapachu, ale także w zachowaniu ludzi w niej przebywających. Wiele się wśród nich dzieje i co ważne - dzieje się wiele dobrego. Młodzi wolontariusze pod charyzmatycznym wpływem Jacka Bożka i Darka Paczkowskiego realizują swoje pasje pomagania innym ludziom, a także zwierzętom i wszelkim istotom żywym. Przy okazji nabierają doświadczenia w pracy grupowej, budowaniu właściwych relacji z różnymi ludźmi. Wiele się uczą. Na ich zaproszenie trenerzy fundacji PAH mogli nauczyć ich kilku nowych rzeczy o pracy z innymi ludźmi, a przy tym sami nauczyli się wiele dzięki kontaktowi z wolontariuszami, a następnie z uczniami jednej z bielskich szkół średnich. Całe to zamieszanie - oby okazało się twórcze - zostało przeprowadzone w ramach projektu "Niech inni nie będą obcy" realizowanego przez Klub Gaja.

Wolontariusze Klubu Gaja mieli okazję poznać nowy pomysł opolskich trenerów PAH - Marzeny Ryby i Jacka Olejnika. Pomysłem tym jest prosty trzyetapowy warsztat obejmujący różne formy pracy grupowej i indywidualnej. Warsztat jest adresowany do uczniów pierwszych klas szkół średnich i ostatnich klas gimnazjów.

Pierwsza ważna część warsztatu to zabawa plastyczna "Wyspa" wymagająca uruchomienia przez uczestników zasobów wyobraźni. Zadanie polega na narysowaniu na małej czystej kartce swojej osoby. Nie są podane żadne szczegóły co do treści czy wielkości odwzorowania. Następnie prosi się uczestników o naklejenie swoich odwzorowań ("naklejenie siebie") na niewielki arkusz papieru (w zależności od liczby uczestników - arkusz A4 lub większy). Żadna karteczka z rysunkiem nie może wystawać poza arkusz. Aby zmieścić wszystkie odwzorowania na arkuszu, który "jest wyspą, na której wylądowaliście Wy - rozbitkowie" koniecznością jest poświęcenie wiele pracy na dostosowanie swoich odwzorowań, aby wszystkie się zmieściły. Często trzeba odwzorowanie poskładać, zwinąć, przeciąć, porozrywać, narysować od nowa, nakleić na inne odwzorowanie ("zakleić sobą kogoś") lub narazić się na to, że ktoś inny zaklei nasze odwzorowanie własnym ("zaklei nas sobą"). Po zabawie należy porozmawiać z uczestnikami o tym, jak czuli się podczas rysowania swoich podobizn, jak czuli się naklejając je na "Wyspę". Jak czuła się pierwsza osoba, która to zrobiła? A jak czuła się ostatnia, która nie miała już wiele miejsca? Kto był w lepszej sytuacji? Dlaczego uczestnicy naklejali tak, a nie inaczej? Co może symbolizować "Wyspa", jaką wartość? Czy może to być wolność? I czym jest wolność? Gdzie się zaczyna, a gdzie się kończy?

Po krótkiej dyskusji na powyższe tematy warsztat jest na chwilę przerywany, a trenerzy wraz z uczestnikami wychodzą na chwilę ze swych ról, aby wspólnie zastanowić się, co jest dobrego w takim wprowadzeniu do mówienia o wartości, jaką jest wolność? Co jest złego i może zostać zmienione, udoskonalone? Dzięki ważnym uwagom wolontariuszy, którzy są ludźmi bardzo różnorodnymi (są to licealiści, studenci, gimnazjaliści, absolwenci szkół zawodowych, a także psycholog) udało nam się przedyskutować wiele ograniczeń takiej formy pracy. Najważniejsza jednak okazała się dyskusja dotycząca odbiorców takich warsztatów. Założeniem twórców scenariusza była elastyczność w prowadzeniu rozmowy podsumowującej "Wyspę". Założenie było proste - jeżeli pracujemy z młodszymi dziećmi, np. z gimnazjalistami, raczej nie wchodzimy na wyższy poziom abstrakcji w myśleniu, ponieważ trudnością może być dla takich osób rozważanie wartości samej w sobie, jej założeń i konsekwencji. Wspólnie z uczestnikami (przecież byli to również gimnazjaliści) doszliśmy do wniosku, że nasze założenie jest niedoskonałe. Gimnazjaliści nie są z samego faktu bycia gimnazjalistami "ograniczeni" czy "niedojrzali do dyskusji abstrakcyjnej". Często świetnie sobie z tym radzą. Ważne jest jednak, aby po stwierdzeniu, że dana grupa kiepsko funkcjonuje w rozmowie o wartościach - więcej rozmawiać o emocjach towarzyszących przeżywaniu "Wyspy", a na trenerów przełożyć kwestię podsumowania spostrzeżeń uczestników już nie na poziomie konkretów.

Drugą formą pracy była "Krzyżówka", której zadaniem jest skierować uwagę uczestników na różnorodność zjawisk, które można skojarzyć z prawami człowieka. Uczestnicy dzieleni są na małe - kilkuosobowe grupy, w których opracowują proste zadanie. Polega ono na zapisaniu skojarzeń z problematyką praw człowieka, ale takich które zawierają w sobie litery ze słów: PRAWA CZŁOWIEKA. Każdy uczestnik kolejno wymyśla słowo kojarzące się mu z prawami człowieka, tak aby zaczynało się, kończyło bądź zawierało w sobie kolejną literę powyższych dwóch słów. Następnie skojarzenia są przenoszone na dużą tablicę, a te skojarzenia, które pojawiają się wielokrotnie - są oznaczone jako powtarzające się. Skojarzenia niejasne, słowa nieznane, bądź wątpliwe w kontekście tej tematyki są wyjaśniane przez osoby, z grupy która wprowadziła słowo na tablicę. Dzięki temu zadaniu gromadzimy obszerny materiał asocjacji z prawami człowieka, które pojawiają się w danej grupie. Co więcej - widzimy jasno, które skojarzenia są najczęstsze. Wykorzystujemy ten materiał do dyskusji o tym, co dana grupa rozumie jako prawa człowieka. Jest to dobry punkt wyjścia do prowadzenia innych form edukacji o prawach człowieka, w czasie których przekazana zostanie konkretna, wartościowa wiedza.

Dzięki cennym uwagom wielu osób, po zakończeniu "Krzyżówki" i wyjściu na pewien czas z ról trenerów i uczestników, udało nam się przedyskutować ważny problem celowości określonych form zajęć. W szczególności dzięki psychologowi będącemu uczestnikiem warsztatu udało się dojść do konkluzji, że należy poświęcać w czasie pracy przygotowawczej do warsztatu wiele uwagi temu, co właściwie chcemy osiągnąć. Czy chcemy, aby uczestnicy dokonali większego wzglądu i pracowali nad "krzyżówką" indywidualnie, czy chcemy, aby przy okazji doskonalili umiejętności pracy w grupie. A jeżeli ma to być praca w grupie, to czy ma być w niej lider, jak duża ma być ta grupa? Czy należy dzielić na grupy tylko po to, aby zdynamizować uczestników, czy należy zawsze dzięki podziałom kierować się także innymi przesłankami. W końcu - zastanawialiśmy się czy sama nazwa tej części warsztatu jest adekwatna. Uznaliśmy, że taka robocza nazwa powinna być raczej zmieniona na bardziej przystającą do rodzaju wykonywanej pracy - być może powinna nazywać się "Skojarzenia" (dziękujemy Darkowi Paczkowskiemu za ten pomysł).

Warsztat kończy się zabawą nazwaną "Podobieństwa". Jest to prosta gra polegająca na losowym przydzieleniu każdemu uczestnikowi kartki, na której wpisane jest nazwisko jakiejś znanej osoby (Janina Ochojska, Adam Małysz, Ariel Szaron...) lub stereotypowa etykieta (uchodźca, dziewczyna skinheada, dziennikarka...). Uczestnicy mają za zadanie zastanowić się nad cechami posiadanymi przez daną osobę, a następnie na forum całej grupy powiedzieć: "Ja i ...osoba z kartki... jesteśmy podobni, bo..." i podać cechy wspólne dla nas i tej osoby. Jest to czasem trudne, np. gdy zdeklarowana anarchistka wylosuje "dziewczynę skinheada" lub filosemita wylosuje "palestyńskiego ekstremistę", ale doszukanie cech wspólnych jest zawsze możliwe. Wśród wolontariuszy Gaja usłyszeliśmy wiele ważnych słów - o podobieństwach. Osobiście zapamiętałem skojarzenie z "dziewczyną skinheada" - "Obie pragniemy miłości".

Meta-warsztat podsumowaliśmy ciekawą dyskusją nad tym, czy warto wprowadzać młodych ludzi w tematykę praw człowieka zaproponowaną przez nas metodą. Wolontariusze byli zdania, że jest to sensowne, należy jednak pewne rzeczy poprawić i dużą uwagę przywiązywać do pracy przygotowawczej przez rozpoczęciem prowadzenia warsztatu. Ważne jest też kontynuowanie pracy - tak, aby uczestnicy nie tylko zainteresowali się na chwilę prawami człowieka, ale otrzymali też możliwość poznawania wiedzy na ten temat. Okazało się także, że metody przez nas zaproponowane mogą przydać się do pracy wolontariuszy w warsztatach ekologicznych z udziałem małych dzieci.

W Liceum im. Mikołaja Kopernika w Bielsku-Białej Polska Akcja Humanitarna zawitała po raz pierwszy. Wcześniej z przyczyn technicznych nie udało się prowadzić tam zajęć w ramach programów walki z rasizmem (np. Międzynarodowego Tygodnia Walki z Rasizmem). Teraz wolontariusz Klubu Gaja i jednocześnie uczeń tej dużej szkoły średniej wynegocjował z dyrekcją liceum możliwość prowadzenia przez trenerów PAH i pracowników Klubu Gaja zajęć z licealistami. Trenerzy PAH przeprowadzili dwugodzinny warsztat nazwany "Rasizm - problem codzienny?", taki sam w jakim podczas ubiegłorocznego Tygodnia Walki z Rasizmem brali udział licealiści szkół średnich w Kętach oraz wolontariusze Klubu Gaja. Tegoroczne spotkanie trenerów PAH i bielskich licealistów było dla trenerów źródłem wielu refleksji nad rasizmem oraz pracą z młodzieżą. Młodzież, przyzwyczajona do tradycyjnych form uczenia się, z pewnym sceptycyzmem podchodzi do form opartych w większym stopniu na aktywności uczestników, rolę prowadzących sprowadzając do moderowania zajęć. Z pewnością zajmowanie się problematyką rasizmu w Bielsku-Białej jest tak samo ważne jak w innych miejscach na świecie, a może nawet ważniejsze niż w innych - w Bielsku jest przecież wielka różnorodność etniczna, w tym duża Gmina Wyznaniowa Żydowska. Do Bielska przyjeżdża młodzież z innych krajów (np. z Niemiec) na szkolne wymiany - są to powody, dla których warto rozmawiać z uczniami o rasizmie, ksenofobii. Pokazywać im różne formy kształtowania świata otwartego na różnorodność, a przede wszystkim motywować ich samych do tworzenia różnych pomysłów na kształtowanie takiego świata. Otwartego świata wokół siebie. Mamy nadzieję, że warsztat ten był jednym z pierwszych małych kroczków do tego celu.

Oprócz wartości, które udało się osiągnąć podczas warsztatów - osiągnęliśmy o wiele więcej, podczas rozmów z wolontariuszami udało nam się ustalić możliwości dalszej pracy - np. prowadzenie warsztatów z zakresu Programu Edukacji Humanitarnej PAH dla studentów pedagogiki z Bielska-Białej, wymianę materiałów dotyczących doskonalenia pracy z młodzieżą. Udało nam się również podczas nocnego ogniska i świetnych posiłków przygotowywanych przez Karinkę, poruszyć wiele ważnych tematów dotyczących działalności społecznej, a także pomocy innym ludziom. Dowiedzieliśmy się od Pawła wiele na temat złych warunków, jakie ludzie stwarzają innym istotom i co można robić, aby działając zgodnie z prawem ograniczać szkodliwą działalność niekompetentnych i nieczułych osób (choćby tych, którzy źle zarządzają schroniskami dla zwierząt). Do Bielska wrócimy chętnie wkrótce, a jednocześnie z pełnym przekonaniem zapraszamy aktywnych ludzi do bliższego poznania ciekawych pomysłów na działanie tworzonych w Klubie Gaja.